Cannabis (Kenevir)

 Hepimizin isminden ve olumsuz kullanımından dolayı bildiğimiz Kenevir de aslında tıp dünyasında epey faydalı olan tıbbi aromatik bitkilerden bir diğeri. 

Cannabis çoğunlukla Kenevir ismi ile tanınsa da yaygın bir diğer adı Kendirdir.

Cannanaceae familyasına ait olan Kenevirin Anavatanı Orta Asya ve Hint Alt kıtası (Hindistan, Pakistan, Bangladeş, Nepal gibi) olsa da günümüzde ılıman ve tropik bölgelerin çoğunluğunda yetişmektedir

Cannabis bitkisinin kullanımı toprak üstü kısımlardan sağlanır. Kenevir Bitkisi tek yıllık otsu bir bitkidir ve çift çeneklidir(Ödikot).

Yetiştiği bölgeye göre 1m ile 6 m  arasında boylanabilen Kenevirin gövde kısımı dik yapıda olup dikenimsi tüyler ile kaplıdır. Yumuşak yapıda olan kenevir gövdesi yaşlandıkça odunlaşmaya başlar.

Çevreye ve çeşidine bağlı olarak ise 4mm ile 20mm arasında gövde çapı yapabilirler.

Gövde dallarının içi boşluklu yapıdadır. Kenevir bitkisi eşeyli bir bitkidir yani bitkiler dişi ve erkek olmak üzere ayrılır. Erkek bitkinin boyu dişiye oranla daha uzundur. 

Kenevir bitkisinin sapları 9 ile 11 arasında boğum içermekte olup boğum arası mesafeler 3cm ile 40cm arasında değişir.

Yaprakları en uzunu ortada olmak üzere her iki yana doğru kısalan boyları ile 3 ile 11 yaprakçığın bir sap üzerinde birleşmesi ile oluşur. 

Bitkinin taban veya tavan kısmına yaklaştıkça yapraktaki yaprakçık sayısında 3e kadar azalma görülür. 

Yapraklar dar ve uzun yapılıdır. Yaprakçıklar 5cm ile 12 cm arasında uzunluk, 1-2cm arasında genişlik gösterirler.

İki evcekli(dioik) bir bitki olan Kenevirde dişi çiçek ile erkek çiçek ayrı ayrı bitkilerde bulunur(İstisnai olarak tek evcekli/monoik formları da bulunmaktadır.).

Erkek bitkilerde çiçekler sarımsı-yeşil renklerde olup, dişi bitkilerde ise yeşil renkte görülmektedir.

Çedene adı verilen tohumları vardır.

Ayrıca Kenevir bitkisi kazık kök sistemine sahiptir.(Kazık kökte ikincil ve yan kökler de bulunmaktadır.) Kökü 3-4 metre derinliğe kadar inebilir ve toprağın 20cm altından itibaren ağ şekilde yayılır.

Eşeyli üreyen bir bitkidir. Erkek bitki polen üretirken dişi bitki çiçeklenir. Tozlaşma rüzgar ile gerçekleşir.

Cannabis bitkisinin iklim isteklerine gelecek olursak aslında geniş bir adaptasyon kabiliyetine sahip bir bitkidir.

Ilık iklimlerden subtropik iklimlere kadar yayılmıştır. Ekim öncesi yağışlara ihtiyacı vardır. Hafif donlara karşı her ne kadar dayanıklı olsa da -5 derece altındaki soğuklarda zarar görmeye başlar.

Tohum üretimi için sıcaklığın 0 derecenin altında olmaması gerekmektedir. Sıcaklık ve yüksek nem Kenevirdeki gelişmeyi hızlandırmaktadır. Ancak yüksek sıcaklık ve kuraklık Kenevirdeki olgunlaşmayı hızlandırsa da lif verimi ve kalitesinde düşüşe neden olur.

Tohum üretiminde aşırı sulamadan kaçınılmalıdır, aşırı sulama bitki hasadında gecikmeye sebep olmaktadır.

Drenajlı, derin, havadar, yüksek verimli ve besin maddelerince zengin olan topraklarda yetişir. pH derecesi toprakta 6-7,5 arasında olmalıdır. Drenajı iyi olmayan, organik maddelerce fakir olan hafif ve asidik topraklar Kenevir yetişmesi için uygun olmayan topraklardır.

Cannabis yani Kenevir bitkisinin kullanımı şu şekildedir:

Gıda Sektöründe: Kenevir sütü, kenevir tohumu ve kenevir yağı gibi ürünler ile gıda sektöründe ve biyo-yakıt olarak kullanılmaktadır.

Kenevirin tohum kısmı ekmek, tatlı, dondurma, süt, kahvaltılık gevrek, protein tozu ve kek yapımında kullanılabilir.

Bununla birlikte presleme sonrasında yem için küspe ve proteince zengin un yapımında da kullanılır. Kenevirden elde edilen yağ ile ise margarin, salata ve kızartma yağı esansiyel yağ asitleri ve gıda takviyesi içeriği olarak kullanılabilmektedir.

Endüstriyel Sektörde: Kenevir lifi endüstriyel kullanımda oldukça önemli bir rol oynar.

Tekstilde(Kumaş, çanta, ayakkabı gibi), Teknik Tekstilde(halı, ağ, tuval, halat gibi), Jeo-Tekstilde, kompozitlerde kullanılabilir.

Kenevirden üretilen kumaş ile yapılmış giyim ürünleri daha uzun süreli kullanılabilir.

Bunun yanı sıra inşaat materyalleri yapımında kullanılırken gövde içindeki hamursu kısım kağıt yapımında kullanılmaktadır.

Tıp Sektöründe: Medikal esrar olarak(doktorlar tarafından önerilen tedavi biçimi olarak belirli hastalıklarda kullanılması) kullanılabilir.

Dronabinol (kemoterapi sonrası kusma ve bulantı tedavisinde ve AIDS'e bağlı kilo kaybında), Nabilon (kemoterapi sonra bulantı ve kusmada kullanılan)ve Nabiximols(MS bağlı ağrı tedavisinde.) gibi ilaçlarda Kenevir kullanılmaktadır.

HIV/AIDS hastalarında iştah arttırıcı olarak kullanılır.

Kronik ağrı ve kas spazmlarında tedavi amaçlı kullanılabilir.

İnme önleyici olarak potansiyeli olduğu düşünülmektedir ve bu konuda üzerinde çalışmalar yapılmaktadır.

Bunlar dışında kenevir yağı ile sabun, şampuan, el kremi, makyaj malzemeleri, dudak kremleri, yağlı boyalar, çözücüler, vernik ve matbaa mürekkebi yapımında kullanılabilir.

Cannabis bitkisini yan etkileri ve zararları da en az yararları kadar fazladır. Kenevir bitkisinin zararlarını şu şekilde sıralayabiliriz.

Kısa süreli kullanımda oluşturabileceği yan etkiler arasında baş dönmesi, yorgunluk, kusma ve halüsinasyonlar bulunur.

Uzun süreli kullanmanın etkileri tam olarak bilinmese de hafıza kaybı ve dikkat bozukluklarına sebep olabilmektedir.

Bağımlılık riski taşımaktadır ve genç yaşta kullanımlarda şizofreniye yol açabilmektedir.

Esrar kullanımının mental (bilişsel = zihin) sağlığı olumsuz etkilediği kanıtlanmış bir gerçektir. Şizofreninin yanı sıra diğer psikoz risklerini arttırabileceği görülmüştür. 

Esrarda sık kullanımı intihara meyilli hale getirdiği ve sosyal anksiyete hastalığında artışa sebebiyet vermektedir.

Kısacası Kenevirin esrar olarak kullanılması mental rahatsızlıkları ciddi oranda tetiklemektedir.

1930lu yıllarda ABD'de çıkartılan "Marihuana Vergi Yasası" ile adım adım tüm dünyada yasaklansa da günümüzde Kenevirin endüstriyel olarak yetiştirilmesi dünyadaki çoğu ülkede yasaldır.

Ayrıca;

1 dönümlük kenevir, 25 dönümlük bir orman kadar oksijen üretebilmektedir.

1dönümlük kenevirden, 4 dönüm ağaç miktarından elde edilen kağıt miktarı kadar kağıt üretilebilir.

Geri dönüştürüle bilirlikte, kenevir 8 defa kağıda dönüştürülebilirken, ortalama bir ağaç sadece 3 defa kağıda dönüştürülebilir HATTA kenevirin yetişkinliğe ulaşması 4 ay sürerken bir ağaç ortalama olarak 20-50 yılda yetişkinliğe ulaşmaktadır.

Radyasyonu temizleyici bir özellikte bulunur.

İlk kot pantolon üretiminde kenevir kullanılmıştır ve Kanvas kelimesi kenevir ürünlerine verilen isimdir.

Plastik ürünlerin tamamı kenevirden üretilebilir ve doğaya geri dönüştürülmesi oldukça kolaydır.

Kenevirin yasaklanmasındaki hikayelerden biri şöyledir:

W. R. Hearst, 1900’lü yıllarda Amerika’da gazete, dergilerin ve medyanın sahibiydi. Ormanları vardı ve kağıt üretiyordu. Eğer kenevirden kağıt yapılırsa, milyonlarını kaybedebilirdi.

Rockefeller, dünyanın en zengin adamıydı. Petrol şirketi vardı. Bio-yakıt olan kenevir yağı da, elbette onun en büyük düşmanıydı.

Mellon, Dupont şirketinin ana hissedarıydı ve petrol ürünlerinden plastik üretmek için patente sahipti. Ve kenevir endüstrisi, onun pazarını tehdit ediyordu.

Sonra ise, Mellon ABD Başkanı Hoover’in hazine bakanı oldu. Bu bahsettiğimiz büyük isimler yaptıkları toplantılarda, kenevirin bir düşman olduğuna karar verdiler. Ve Kenevir kullanımını ortadan kaldırdılar. 

Medya aracılığıyla, marihuana sözcüğüyle birlikte keneviri, insanların beynine, zehirli bir uyuşturucu olarak kazıdılar. Kenevir ilaçlarının piyasadan çekilmesine, bunun yerine bugün kullanılan kimyasal ilaçların kullanılmasına, kağıt üretimi için, ormanlar katledilmesine ve tarım ilaçları ile zehirlenme ve kanserin artmasına neden olmuştur.